ျမန္မာႏိုင္ငံေျမယာစံနစ္သည္ "ေရေျမကို ပိုင္စုိးသည္"
ဆိုသူ ဧကရာဇ္မ်ား၏ လက္ဝယ္္၌သာ ရွိခဲ့ေပသည္။ သို႔ေသာ္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ေျမယာအားလုံးကို
ဧကရာဇ္မ်ားသည္ တစ္ဦးတည္း မကြပ္ကဲႏိုင္ခဲ့ေခ်။ သို႔ျဖစ္ရာ ျပည္သူမ်ား၊ မင္းမႈထမ္းမ်ားႏွင့္
သာသနာေတာ္အတြက္ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ၍ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္၊ လုပ္စားခြင့္ ျပဳထားခဲ့ရေပသည္။ ယင္း
ေျမယာမ်ား အေပၚမွ အခြန္ေတာ္မ်ား ေကာက္ယူခဲ့ၾကေပသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေျမယာစနစ္သည္ ဧကရာဇ္မ်ား
လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ခဲ့သည့္ "ဧကရာဇ္ေျမရွင္စံနစ္"သည္ သမိုင္းစဥ္တစ္ေလွ်ာက္လုံး
ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ေပသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၁၈၂၄ - ခုႏွစ္မွ စ၍ ၿဗိတိသွ်တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအား
သိမ္းပိုက္လာခဲ့ခ်ိန္တြင္ ဧကရာဇ္ေျမရွင္စံနစ္သည္ ယုိ႔ယြင္းလာခဲ့ၿပီး '"ဓနရွင္
ေျမယာစံနစ္' က တျဖည္းျဖည္း တစတစ ေနရာဝင္ယူလာခဲ့ေပသည္။
ဧကရာဇ္ ေျမရွင္စံနစ္
ျမန္မာ့လယ္ယာေျမစံနစ္တြင္ စိုက္ပ်ဳိးေျမမ်ားအား ေလးမ်ဳိးေလးစား
ခြဲျခား သတ္မွတ္ထားေပသည္။(က) ဘုရင္မ်ားပိုင္ေသာ အရာေတာ္ေျမ၊ (ခ) ကိုယ္တိုင္ လုပ္ကိုင္
စားေသာက္ေသာ ျပည္သူမ်ားပိုင္သည့္ ဘိုးဘပိုင္ေျမ၊ (ဂ) မင္းမႈထမ္းမ်ားအား အစားေပးသည့္ေျမ၊
(ဃ) သာသနာေျမမ်ား ဟူ၍ ျဖစ္ေပသည္။
ဘုရင္မ်ားႏွင့္ ပိုင္ဆိုင္ေသာေျမမ်ားမွာ (၁) နန္းစဥ္အရာေတာ္ေျမ၊
(၂) စုံေသ အေမြျပတ္ အရာေတာ္ေျမ၊ (၃) ပုန္ကန္မႈမ်ားမွ သိမ္းပိုက္ထားေသာ သိမ္းစုအရာေတာ္ေျမ၊
(၄) ယြန္းေပါင္ ပုရပိုက္တြင္ ေရးမွတ္ထားေသာ နန္းမေတာ္ မိဖုရားေခါင္ႀကီးသို႔ ေပးဖြဲ႕ရာပါသည့္
ယြန္းေပါင္ပါ အရာေတာ္ေျမမ်ား ျဖစ္ေပသည္။ အရာေတာ္ေျမႏွင့္ဆိုင္ေသာ အမႈထမ္းမ်ားမွာ ေရႊနန္း႐ိုးလမိုင္းဝန္၊
လမိုင္းဝန္၊ ေအာင္ပင္လယ္ လမိုင္းဝန္၊ ဝတ္ေျမဝန္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုင္ရာလယ္ဝန္၊ အေဝးလယ္ဝန္၊
ေျမစြန္းဝန္၊ ဒီပဗိုလ္၊ အရာေတာ္အုပ္၊ ဥယ်ာဥ္ေတာ္အုပ္၊ ဥယ်ာဥ္ေတာ္မွဴး စသူတို႔ ျဖစ္သည္။
ဘိုးဘပိုင္ ေျမမ်ဳိးမ်ားတြင္ (၁) ဓားမဦးခ်ေျမ၊ (၂) မင္းေပးေျမ၊
(၃) ေငြဝယ္ေငြေပါင္ေျမ၊ (၄) အသည္ေျမ တို႔ ျဖစ္သည္။
မင္းမႈထမ္းမ်ားအား အစားေပးသည့္ေျမတြင္ (၁) လခရိကၡာအစားခ်ေသာ
အစားေပးေျမ၊ (၂) ၿမဳိ႕ရြာအကိုင္ ျပဳလုပ္ေနသမွ် ခ်ထားေသာအစားေျမ၊ (၃) သူႀကီးစားေျမ၊
(၄) သုံ႔ပန္းမ်ားအား ခ်ထားေသာ ေနေျမ စားေျမ၊ (၅) ၿမဳိ႕ေစာင့္တပ္သားမ်ား တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရာေဒသနယ္ေျမတြင္
လုပ္ကိုင္စားေသာက္ေသာ သူရဲသူခိုးေျမတို႔ ျဖစ္ေပသည္။
သာသနာ့ေျမမ်ဳိးမ်ားမွာ (၁) ဘုရားေျမ၊ (၂) ေက်ာင္းေျမ၊ (၃) ပိဋကတ္ေျမတို႔
ျဖစ္၏။
ဘိုးဘပိုင္ေျမမ်ားႏွင့္ မင္းမႈထမ္းေျမမ်ားကို ခ႐ိုင္ဝန္၊ အေဝးၿမဳိ႕ဝန္၊
စစ္ကဲ၊ နာခံ၊ ၿမဳိ႕စာေရး၊ ၿမဳိ႕သူႀကီး၊ ရြာသူႀကီး၊ ေရႊမွဴး၊ သံမွဴး၊ ေငြခြန္မွဴး၊ ေျမတိုက္ေတာကဲ၊
ရြာေခါင္း၊ ဆယ္အိမ္ေခါင္းတို႔က အုပ္ခ်ဳပ္စီမံရသည္။ သာသနာ့ေျမမ်ားကို သာသနာေတာ္ကသာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ရသည္။
ျမန္မာ့ေျမယာစံနစ္တြင္ ေျမယာကို ပိုင္ေသာအတန္းအစား ေလးမ်ဳိးရွိေၾကာင္း
ေတြ႕ရသည္။ သို႔ေသာ္ ဧကရာဇ္မ်ားက ေရေျမကို အစိုးရေသာသူအျဖစ္ ခံယူထားၾကေပသည္။
ၿဗိတိသွ်၊ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမယာစံနစ္
ျမန္မာ့လယ္ယာေျမစံနစ္တြင္ ဧကရာဇ္မ်ားေခတ္တစ္ေလွ်ာက္လုံး ဤပုံစံအတိုင္း
ေျမယာအေနအထား တည္ရွိေနခဲ့ေသာ္လည္း ၿဗိတိသွ်တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ဆစ္ပိုင္း၍ သိမ္းပိုက္လာေသာအခါ
အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေျမယာ တည္ရွိမႈသည္လည္း ေျပာင္းလဲလာခဲ့ရေပသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအား
ၿဗိတိသွ်တို႔ သိမ္းပိုက္ၿပီးေသာအခါ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ အရာေတာ္ႏွင့္ ဘိုးဘပိုင္ေျမမ်ားကို
ဆက္လက္တည္ရွိခြင့္ ျပဳခဲ့ေပသည္။ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ေျမမ်ားကို အစိုးရပုိင္အျဖစ္
သတ္မွတ္ၿပီး (၁၂) ႏွစ္တိုင္ အဆက္မျပတ္လုပ္ကိုင္၍ ေျမခြန္ေတာ္ေပးေဆာင္သူမ်ားအား ေျမကို
လက္ကိုင္ထားႏိုင္ျခင္း၊ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ျခင္း၊ ေပါင္ႏွံႏိုင္ျခင္း၊ ေရာင္းခ်ႏိုင္ျခင္း၊
အေမြေပးႏိုင္ျခင္း စသည့္အခြင့္မ်ားကို ပိုင္သည့္ 'ေျမကို လက္ကိုင္ထားသည့္ ပုဂၢဳိလ္၏အခြင့္အေရးမ်ား'(Land
Holders Right) ကို ေပးခဲ့ေလသည္။ ဤကဲ့သို႔ ေပးခဲ့ျခင္းမွာ ၁၈၆၉- ခုႏွစ္တြင္ စုးအက္တူးေျမာင္း
ဖြင့္လိုက္ေသာအခါ ျမန္မာႏိုင္ငံႏိုင္ငံမွ ဆန္စပါးကို ဝမ္းစာစိုက္ပ်ဳိးမႈလုပ္ငန္းအျဖစ္မွ
တိုးခ်ဲ႕လုပ္ကိုင္သူမ်ား ေပါမ်ားလာေအာင္ ရည္ရြယ္၍ေပးျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။
ေျမရွင္မ်ား ေနရာယူလာျခင္း
ထိုအခါ ေျမယာေပၚတြင္ ေငြပင္ေငြရင္း ျမဳပ္ႏွံလိုၾကေသာ ဓနရွင္ႀကီးမ်ားက
အခြင့္ေကာင္းယူကာ ေတာင္သူလယ္သမားတို႔အား မ်ဳိးစရိတ္၊ စိုက္စရိတ္၊ ဝမ္းစာစရိတ္တို႔ ရရွိၾကရန္အတြက္
ယင္းတို႔၏ေျမယာကို အေပါင္ခံထားၿပီး အတိုးႏႈန္းႀကီးစြာျဖင့္ ရက္ေရာစြာေခ်းငွားၾကေလေတာ့သည္။
၁၈၆၉ - မွ ၁၉၂၉ - ၃၀ ခုႏွစ္မ်ား အေတာအတြင္း ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားအေပၚတြင္ ရွိေနသည့္ ေၾကြးၿမီမ်ားမွာ
ကုေဋ ၅၀- မွ ၆၀ - အထိ ျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရွိရေပသည္။ ၁၉၃၀- ခုႏွစ္အတြင္း ကမာၻ႕စီးပြားေရးကပ္
ႀကဳံလာခဲ့ရသျဖင့္ ဓနရွင္ႀကီးမ်ားက ေတာင္သူလယ္သမား မ်ားအေပၚ တင္ရွိေနသည့္ေၾကြးၿမီမ်ားကို
အတင္းအၾကပ္ ျပန္လည္ေတာင္းခံသျဖင့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားက ေငြအစား ေျမမ်ားကို ေပးအပ္ၾကရေတာ့သည္။
ဓနရွင္မ်ား၏ေငြေၾကးသည္ ေျမယာအျဖစ္မွ ေျပာင္းလဲလာခဲ့ရၿပီး ေျမရွင္ႀကီးမ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့ရသည္။
ႏိုင္ငံျခားသားေျမရွင္ႏွင့္ ႏို႔သက္ခံ တိုင္းရင္းသားေျမရွင္မ်ားသည္ ဧကရာဇ္ေျမရွင္စံနစ္ကို
အစားထုိးေနရာယူလာခဲ့ၾကေတာ့သည္။
အညာေဒသ ေျမယာျဖစ္စဥ္
ျမန္မာႏိုင္ငံေအာက္ပိုင္းတြင္ ၿဗိတိသွ်တို႔ေရာင္းခ်ရန္ ထုတ္လုပ္ေသာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း
တိုးခ်ဲ႕မႈကို ျမန္မာႏိုင္ငံ အထက္ပိုင္းရွိ အိမ္တြင္းစားသုံးရန္ႏွင့္ ပစၥည္းခ်င္းဖလွယ္ရန္
စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ေသာ စံနစ္ေဟာင္းေျမယာလုပ္ငန္းသည္ မယွဥ္ၿပဳိင္ႏိုင္ခဲ့ေခ်။ အညာေဒသ
ေတာင္သူမ်ားသည္ ေျမရွင္ ေၾကးရွင္ ဓနရွင္မ်ားထံ မိမိလုပ္ကိုင္ေနေသာ ေျမယာမ်ားကို ေရာင္းေပါင္လုပ္၍
ေျမယာကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကရေလသည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ခုလုံးကို
သိမ္းပိုက္ေသာအခါ အညာေဒသတြင္ တိုင္းရင္းသားေျမရွင္စံနစ္ကို ႀကီးထြားေစကာ အေၾကေဒသတြင္
ႏိုင္ငံျခားသား ေျမရွင္စံနစ္ကို ႀကီးထြားေစခဲ့ေလသည္။
ေျမယာစာခ်ဳပ္မ်ား
အညာေဒသတြင္ တိုင္းရင္းသားဓနရွင္မ်ားႏွင့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား၏ဆက္ဆံေရးသည္
အညာေဒသ တိုင္းရင္းသားေျမရွင္ျဖစ္ေပၚမႈသမိုင္း၏ အေျခခံအေျခအေနမ်ားကို ေတြ႕ရွိရေပမည္။
အညာေဒသတြင္ ''လယ္ကဆုန္၊ ယာနယုန္'' ဟူ၍ ေျပာ႐ိုးဆိုစဥ္ရွိခဲ့ေပသည္။ လယ္ေျမေပါင္ျခင္း၊
ေရြးႏုတ္ျခင္းကို ကဆုန္လတြင္ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိေပသည္။ ယာေျမေပါင္ျခင္း ေရြးႏုတ္ျခင္းကို
နယုန္လတြင္ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိေပသည္။
ေငြရွင္ေၾကးရွင္ ဓနရွင္မ်ားသည္ မိမိတို႔ေငြေၾကးကို ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားအား
အလဟႆ ကူညီေထာက္ပံ့မႈ မျပဳၾကေခ်။ အတိုးစားနားယူ၍သာ ေခ်းငွားၾကသည္။ ေခ်းငွားမႈ အေပါင္ခံမႈကို
ကတိကဝတ္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား ခ်ဳပ္ဆိုၿပီးမွသာ ေခ်းငွားၾကသည္။ သို႔မွသာ ေၾကြးေတာင္းရန္၊
ေျမသိမ္းရန္အတြက္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းကို သက္ေသျပဳ၍ တရားစြဲဆိုကာ ေျမသိမ္း၊ ပစၥည္းသိမ္း၊
လူဖမ္းျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္ေပမည္။ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသည္ ဤဒုကၡ အႏၱရာယ္မ်ားကို မသိ၍မဟုတ္၊
သိပါလ်က္ႏွင့္ လက္ခံေနခဲ့ၾကရသည္။
ေျမယာစာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားကို သကၠရာဇ္ေခြမ်ား၊ ပုရပိုက္မ်ား၊ အခြန္ေတာ္စာခ်ဳပ္ေခါင္းမ်ားေပၚတြင္
ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကရသည္။ ေျမယာေပါင္ႏွံမႈကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေလးမ်ဳိးေလးစား ခြဲျခားသတ္မွတ္ႏိုင္ေပသည္။
ေျမမွန္းေငြတိုး ေပါင္ႏွံျခင္း
ေျမယာကို ေပါင္ႏွံသူကသာ ဆက္လက္လုပ္ကိုင္သည္။ ေငြေခ်းယူၿပီး အတိုးကို
ေပးရျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ ေျမမွန္း ေငြတိုး ေခ်းသည္ ဆိုရာတြင္ ေျမယာကို ကတိကဝတ္ျပဳ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊
ေျမယာကို အျမင္ျပဳ၍ေသာ္လည္းေကာင္း ေငြကိုျဖစ္ေစ၊ သီးႏွံကို ျဖစ္ေစ ေခ်းငွားျခင္း ျဖစ္သည္။
အတိုးကိုလည္း ရာသီထပ္တိုးျဖင့္ ယူခဲ့သျဖင့္ ေတာင္သူမ်ားမွာ 'ေျပာင္းတတင္းႏွင့္ ေျမအပ္လုိက္ရသည္'ဟူ၍ပင္
ဆိုစမွတ္ ျပဳခဲ့ၾကရေပသည္။
ေငြေပး ေျမရ ေပါင္ႏွံျခင္း
ေျမရွိသူက ေငြရွိသူထံသို႔ မိမိလုပ္ကိုင္စားေသာက္သည့္ေျမကို ေပါင္ႏွံသည့္အခါ
ေငြရွင္က အေပါင္ခံေျမကို တႏွစ္လုပ္စားရသည္။ အႀကၤန္မတိုင္မီ ေပါင္ႏွံေလ့ရွိၾကသည္။ တႏွစ္
တသီး ေပါင္ႏွံၾကျခင္းျဖစ္သည္။ တႏွစ္တသီးဆိုေသာ စကားရပ္ကို ေငြရွင္မ်ားက သီးထြက္ေကာင္းေသာႏွစ္မွ
ထြက္ရွိမည့္ သီးႏွံဟု အဓိပၸါယ္ျပန္ဆို၍ သီးႏွံအထြက္ မေကာင္းေသးလွ်င္ ေရြးႏုတ္ျခင္းကို
ျငင္းပယ္ေလ့ရွိၾကသည္။ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားကလည္း သေဘာထားႀကီးစြာျဖင့္ ဆိတ္ဆိတ္ပင္ ေနခဲ့ၾကရသည္။
ေတာင္သူက ေရြးႏုတ္ရန္ အခ်ိန္တန္ပါလ်က္ႏွင့္ မေရြးႏုတ္ႏိုင္လွ်င္ ေငြအထပ္ထပ္ ေတာင္းယူႏိုင္ေပသည္။
၁၈၂၈-ခုႏွစ္က ယင္းမာပင္ၿမဳိ႕နယ္ ေျပာင္းျပာၿမဳိ႕အုပ္၏ ေငြေပးေျမရစာခ်ဳပ္ကို
ေတြ႕ရွိရေပသည္။ ေျမကို ေငြရွင္လက္သို႔အပ္၍ လုပ္စားေစခြင့္ျပဳရသည္။ ဤစာခ်ဳပ္ကို ေပရြက္ေပၚတြင္
၆-ေၾကာင္းေရးေပအျဖစ္ ေရးသားခ်ဳပ္ဆို ထားေပသည္။ ထိုကာလက ေငြကို အတုံးလိုက္အခဲလိုက္ အသုံးျပဳေနေသးေၾကာင္းကိုပါ
ေတြ႕ရွိရေပသည္။ ျမန္မာ့ေငြေၾကးသုံးစြဲမႈ၊ အခ်ိန္အတြယ္၊ တန္ဖိုးသတ္မွတ္ပုံတို႔ကိုပါ
ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကမ္း႐ိုးတန္းကို ၿဗိတိသွ်သိမ္းခ်ိန္က အညာေဒသ၏ေျမယာစံနစ္
အေျခအေနကို ေဖာ္ျပေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
စာခ်ဳပ္မွာ -
*သကၠရာဇ္
၁၁၉၀- ျပည့္ႏွစ္ တေပါင္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၂- ရက္ေန႔တြင္ ေျပာင္းျပာၿမဳိ႕အုပ္ ေမာင္ပုလဲက
ေငြသုံးရန္ လိုပါသည္။ ေခ်းလည္ႏွင့္ပါ။ ႏွဳံးေျမတိုင္ ေမာင္ေရႊကိုဆိုလွ်င္၄င္း၊ ေမာင္ပုလဲဆိုခ်က္အတြင္း
ေမာင္ေရႊသမီးခင္ပြန္းက ေငြေမႊးရြံနိမွံေပၚ ၂၂၀ိ ေငြကို ေခ်းလည္သည္။ ၄င္းေငြကို မေပးမီအၾကား
ေမာင္ပုလဲ ပိုင္သည့္ စိတ္လည္ေျမကို လုပ္စားႏွင့္ပါေတာ့ဆို၍ ေခ်းေပးသည္ကာလ သိရွိသူ ေမာင္ေရႊ၊
ေငြခ်ိန္ ေငြေခတ္ ဦးညဳိ၊ စာေရး ေမာင္ျဖဴလြင္၊ ၄င္းေနာက္ ေမာင္ပုလဲသို႔ ထပ္ရသည့္ ေငြ
၁၁၈ိ၊ စာေရး ငေျပာင္။*
သုံးႏွစ္သုံးသီး ေပါင္ႏွံျခင္း
ေျမေပါင္သူက အတိုး မေပးရေခ်။ အေပါင္ခံသူက သုံးႏွစ္သုံးသီး လုပ္စားခြင့္
ရွိ၏။ လက္ေရာက္ေပါင္ႏွံျခင္း ဟုလည္း ေခၚေပသည္။ ေပါင္ႏွံသူအား ေျမရွင္က ျပန္၍ခ်ထားခဲ့လွ်င္
ယာေျမျဖစ္က သီစားခ သုံးစုတစု ေပးရသည္။ လယ္ေျမျဖစ္လွ်င္ ထက္ဝက္ေပးရသည္။ ေငြရွင္က အေပါင္ခံထားေသာေျမကို
ေျပာင္းေရႊ႕ခ်ထားႏိုင္သည္။ ေျမေပါင္သူကလည္း ေျမရွင္ထံ ထပ္ေငြေတာင္းႏိုင္သည္။
*သကၠရာဇ္
၁၂၅၂-ခု နယုန္လဆန္း ၁၀-ရက္ေန႔တြင္ လယ္ဇင္ရြာေန ေက်ာင္းတကာဦးဖိုးဝန္သမီးခင္ပြန္းတို႔က
၁၂၅၁-ခုႏွစ္ ေၾကးရင္း ၂၅၀ ေက်းဇတြက္ အညြန္႕ေငြ ၆၀ိ၊ ေငြမ်ားကို ေပးမဆပ္ႏိုင္ပါ။အထက္ကတိခ်ဳပ္
ရွိသည့္အတိုင္း ေက်ာက္ကာနယ္တြင္ရွိ လယ္ယာေျမ ၂-ရပ္ကို ေပါင္႐ူပါ၊ ဦးဖိုးဝန္သမီးခင္ပြန္းတို႔ကဆိုလွ်င္၄င္း၊
ဦကလုံ ဦးစံပြားတို႔က ဦးစံပြား ၁၅၇ိ၊ ၄င္းေနာက္ နယုန္လဆန္း ၁၀-ရက္ေန႔တြင္ ဦးကလုံက
ေက်ာင္မယာ ဦးဖိုးဝန္သို႔၄င္း လယ္ယာေျမေပၚသို႔ ထပ္ေျဖ႕ေပးလိုက္ရသည္။ ၈၄ိ- စုစုေပါင္း
၃၉၉ိ ေပး၍ ေပါင္ယူလိုက္သည္။ ယာမွာ ေရြးေပးလိုလွ်င္ သုံးႏွစ္သုံးသီးလုပ္စားၿပီးမွ စာခ်ဳပ္ထားၾကသည္
ကာလ စာစီစာေရး- ကိုခ်ီ။ *
ဤသို႔
ေျမေပါင္စာခ်ဳပ္မ်ားကို သကၠရာဇ္စာျဖင့္ ခ်ဳပ္ဆိုထားၾကသည္ကို အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံအား ၿဗိတိသွ်တို႔
သိမ္းပိုက္ၿပီးခ်ိန္တြင္ အခြန္ေတာ္ တံဆိပ္ေခါင္းကို သုံးစြဲခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကျပန္သည္။ ၁၈၉၆
- ခုႏွစ္က ေခ်ာင္းဦးၿမဳိ႕ အေရွ႕မအုပ္ရပ္တြင္ သုံးႏွစ္သုံးသီး ခ်ဳပ္ဆိုထားေသာ အေပါင္စာခ်ဳပ္တစ္ခုမွာ
. . .
*သကၠရာဇ္
၁၂၅၈ - ခု၊ တေပါင္းလျပည့္ေက်ာ္ ၉- ရက္ေန႔တြင္ ေခ်ာင္းဦးၿမဳိ႕ စီရင္စု အေရွ႕မအုပ္ရပ္ေန
ဦးစံရွိန္က ေငြအသုံးလို၍ ကၽြႏု္ပ္ပိုင္ဆင္ေခါင္းကြင္းရွိ ဇီးပင္ေခၚ လယ္ကြက္ေရ ၄ -
ကန္ပ်ဳိး ၃၀၀- ဝင္ လယ္ေျမသည္ အေရွ႕အလာ ဦးအံ့ေျမႏွင့္ အစပ္၊ ေျမာက္အလာ ကိုျမေအးေျမအစပ္၊
ေတာင္အလာ ဆင္ေခါင္း႐ိုးအစပ္ထိ၊ နယ္ေလးရပ္ သတ္မွတ္ေသာလယ္ေျမကို ေငြ ၁ိ- သုမ္း ဒဂၤါးျပားေရ
၁၄၀ - ႏွင့္ ေပါင္လိုပါသည္၊ ေပါင္ခံပါ၊ လက္ေတာ္ရာရြာေန ကိုဆိုင္သမီး ခင္ပြန္းကို ဆိုလွ်င္၄င္း
ဦးစံရွိန္အဆိုအတိုင္း အထက္ပုမ္စံပါနယ္ေလးရပ္သတ္မွတ္ထားေသာ လယ္ေျမ ၃၀၀ - ဝင္ကို ေငြ
၁ိ-သုမ္း ဒဂၤါးျပားေရ(၁၄၀) တရာ့ေလးဆယ္ေငြကို ေမာင္ဆိုင္သမီးခင္ပြန္းတို႔က ေျမရွင္ဦးစံရွိန္လက္သုိ႔
ေရေပး၍ေပါင္ယူသည့္ခါ ေျမမွာ သုံးႏွစ္သုံးသီး လုပ္စားၿပီးမွ ေရြးႏႈတ္က်ရမည္ဆို၍ ႏွစ္ဦးသေဘာတူ
လက္မွတ္ေရးထိုး၍ အသိသက္ေသတို႔ေရွ႕ ေပါင္ႏွံစာခ်ဳပ္ထားၾကသည္။
အသိသက္ေသ ေျမရွင္ ဦးစံရွိန္
ဦးႀကီးတင္ ေငြရွင္ ေမာင္ဆိုင္
ဦးထြန္းလွ
ေမာင္ဘိုးဆင္
ဤသို႔ျဖင့္
ၿဗိတိသွ်အခြန္ေတာ္ တံဆိပ္ေခါင္းမ်ားကို အသုံးျပဳလာေသာအခါ ေငြရွင္ႏွင့္ ေျမရွင္တို႔
ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ လက္မွတ္ေရးထိုးၾကသည့္ျပင္ အသိသက္ေသမ်ားပါ လက္မွတ္ေရးထိုးၾကသည္။ စာမတတ္ေသာ
ေတာင္သူမ်ားမွာ ၾကက္ေျခခတ္ျခင္း၊ လက္ေဗြပုံစံႏွိပ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၾကရသည္။ ေျမေပါင္စာခ်ဳပ္မ်ားမွာ
ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား အေပၚတြင္ ေငြရွင္မ်ားက အေပၚစီးမွသာ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကသည္။ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသည္
ေျမေပါင္လိုက္၊ အထပ္ေတာင္းလိုက္၊ အတိုးေပးလိုက္ႏွင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ ေကာက္ဆြႏွင့္ ဆန္ေကာသာက်န္သည့္ဘဝသို႔
ေရာက္ခဲ့ၾကရေတာ့သည္။ ေျမမလုပ္ေသာေျမရွင္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ေပၚလာရေပေတာ့သည္။
မ်ဳိးျပန္တိုးေခ်းျခင္း
မ်ဳိးျပန္တိုးေခ်းသည္ဆိုရာတြင္ ေျမကို အမာခံပစၥည္းအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳထားၿပီး
သီးႏွံမ်ဳိးေစ့ကို ေခ်းေပးျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ေငြေၾကးမပါဘဲ သီးႏွံကိုသာ
ေခ်းယူျခင္း၊ အတိုးေပးျခင္း၊ ျပန္ဆပ္ျခင္း ျပဳလုပ္ၾကရသည္။ ျပန္ဆပ္ရာတြင္လည္း တိုးရင္းႏွစ္ခုလုံးကို
တိုက္ဝင္က်ီေရာက္ေပးသြင္းၿပီး ဆပ္ၾကရသည္။ အတိုးႏႈန္းကိုလည္း အရင္း (၁၀) တင္း ေခ်းယူလွ်င္
(၁၅) တင္း၊ တင္း (၂၀) စသည္ျဖင့္ ျပန္ဆပ္ၾကရသည္။ ေငြရွင္မ်ားမွာ မဆပ္ႏိုင္လွ်င္လည္း
စိတ္ရွည္စြာ ေစာင့္ႏိုင္သူ ျဖစ္သည္။ ေကာက္ႀကီးရာသီတြင္ ေခ်းယူထားပါက ေကာက္ႀကီးတက္ခ်ိန္တြင္
ျပန္လည္ မေပးဆပ္ႏိုင္ပါက ကိုင္းရာသီတြင္ ျပန္ဆပ္ႏိုင္ရန္ ေစာင့္ဆိုင္းၾကသည္။ သည္တႏွစ္
မဆပ္ႏိုင္ပါကလည္း ေနာက္ႏွစ္ ေကာက္ႀကီးရာသီ၊ ကိုင္းရာသီမ်ားအထိ ေစာင့္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္
အေၾကာင္းမဲ့ ေစာင့္ဆိုင္းထားၾကျခင္း မဟုတ္ေပ။ ရာသီလိုက္ တိုးရင္းမွတ္၍ထားၾကသည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္မွ
သီးႏွံကို ကာလေပါက္ေစ်းျဖင့္ ေငြသင့္၍ ေျမကို ေၾကြးျဖင့္ သိမ္းလိုက္ၾကေတာ့သည္။
၁၈၅၉-ခုႏွစ္က ကၽြန္းလွၿမဳိ႕နယ္ မက္ေတာင္ေက်းရြာမွ ေခ်းယူေသာစပါးတိုး
စာခ်ဳပ္တေစာင္ကို ပုရပိုက္ေပၚတြင္ မွတ္သားထားသည္ကို ေတြ႕ရေပမည္။
*သကၠရာဇ္
၁၂၂၁-ခု တပို႔တြဲလျပည့္ေက်ာ္ ၇- ရက္ေန႔ ငေၾကာ္ေခါင္က စားေသာက္ရန္မရွိ၍ ေရႊမွဴးမင္းထံ
ေခ်းမႏွင့္ဘာဆိုလာလွ်င္လည္း၄င္း ငေၾကာ္ေခါင္ဆိုခ်က္အတိုင္း ေရႊမွဴးက ေခ်းေပးလိုက္သည္
စပါး ၁၅ ေနာင္ႏွစ္ တလင္းတက္လွ်င္ ကၽြံေတာ္ ငေၾကာ္ေခါင္ အရင္း ၁၅ - အတိုး ထုံးစံရွိသည့္အတိုင္း
တိုက္ဝင္က်ီေရာက္ ေပးဆပ္ပါမည္၊ ၂ - ဦး သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ထားၾကသည္။
ဤသို႔ျဖင့္
ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသည္ ေျမကို ေပါင္၍ ေျမကို လုပ္ခဲ့ၾကရသည္။ ေျမေပါင္ျခင္းသည္ ေျမယာလက္ငုတ္လက္လြတ္ျခင္း၏
အစသာျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ အေပါင္ဆုံးေျမအျဖစ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထြန္ထယ္ကိရိယာ၊ ေျမ၊
ရွိပစၥည္းႏွင့္ လူကို ေၾကြးဝရမ္း ကပ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား လက္ဝယ္ရွိ
ေျမမ်ားမွာ ေငြရွင္ ေျမရွင္ႀကီးမ်ားလက္သို႔ စုံၿပဳံေရာက္ရွိၾကရေတာ့သည္။ ဧကရာဇ္မ်ားေခတ္က
အခြန္ေတာ္ပဏၰာ သခဲ့ၾကရသလို ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသည္ ေျမရွင္မ်ားထံမွ သီးစားခံယူ၍ ေျမကို
ဆက္လက္ လုပ္ၾကရျပန္သည္။ ေျမရွင္က အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျပ၍ လႊဲေျပာင္းခ်ထားျပန္လွ်င္
ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားမွာ ေျမယာလုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ဆုံး႐ႈံး၍ ဘဝဆိုးႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၾကရျပန္သည္။
သို႔ေသာ္လည္း ေျမယာစံနစ္ဆိုး လက္တြင္းမွ မလြတ္ကင္းႏိုင္ေအာင္ သမိုင္းေခတ္မ်ား ခ်ီ၍ငုံ႔ခံခဲ့ၾကရေပသည္။
ေျမယာကို အေရာင္း၊ အေပါင္၊ အတိုး သုံးမ်ဳိးလုံးျဖင့္
ေျမလက္လြတ္ဆုံးပါး၍ ေတာင္သူလယ္သမားဘဝကို စြန္႔ခြာသြားရသူမ်ား၊ ေၾကြးဝရမ္းေၾကာင့္ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ထားခံရသူမ်ား၊
လူ႕ဘဝ ရပ္တည္မႈ ဆုံး႐ႈံးခဲ့ရသူမ်ား၏ ရင္နင့္ဘြယ္ ျဖစ္စဥ္သမိုင္းမ်ားသည္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္၏
ေတာင္သူလယ္သမား အခြင့္အေရးကာကြယ္သည့္ ဥပေဒႏွင့္ သီးစားခဖ်က္သိမ္းသည့္ ဥပေဒမ်ားက ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစခဲ့ၿပီး
ျဖစ္ေပသည္။ ကိုယ့္အားကိုယ့္မာန္ျဖင့္ ' ေျမလုပ္သူ ေျမပိုင္ခြင့္' ေၾကြးေၾကာ္သံျဖင့္
ယခုအခါ လူ႕ေဘာင္သစ္ဆီသို႔ ခ်ီတက္ေနၾကၿပီ ျဖစ္ေပသည္။ သမိုင္း၏ျဖစ္စဥ္တရားသည္ သဘာဝက်ေသာ၊
တရားေသာ၊ မွန္ကန္ေသာ ျဖစ္ပ်က္ေျပာင္းလဲမႈျဖင့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား၏ဘဝသည္ ျမန္မာ့လူ႕ေဘာင္၏သမိုင္းသစ္ကို
ေရးထိုးၾကရေပဦးမည္သာတည္း ။ ။
ျမဝတီမဂၢဇင္း၊ ေမလ ၁၉၇၀၊ စာ ၆၄၊ ၆၇ - ၇။
စုေဆာင္သူ - ဦးေအာင္သန္းထြန္း၏ ပုဂၢလိက စုေဆာင္မႈ
ထိန္းသိမ္းသူ - ငမိုးရိပ္ လူမႈသုေတသနအဖြဲ႔ (NgaMoeYeik
Social Research Society)
No comments:
Post a Comment